Kỷ nguyên tiếp theo kéo dài hơn 3000 năm, khởi đầu với sự hình thành của những lãnh thổ mới ở Trung Địa. Như đã kể ở những phần trước, sau cuộc chiến War of Wrath, hầu hết phần lục địa Beleriand bị nước biển nhấn chìm, vì thế mà dãy núi Xanh (Blue Mountains) của người Lùn bỗng dưng có view biển. Cirdan – một người Teleri – tộc Elf thạo đi biển nhất, đã xây dựng nên Mithlon, hay còn gọi là Cảng Xám (Grey Havens) ở phía Nam dãy núi Xanh. Đây là cảng biển quan trọng, cửa ngõ giao thông của người Elf khi muốn tiến về phương Tây.
Đồng thời, trong khoảng thời gian này, Gil- galad – con trai của Fingon, vị vua cuối cùng của tộc Noldor ở Trung Địa, đã lập nên vương quốc Lindon. Đây là vương quốc nằm sát bên bờ biển phía Tây Trung Địa, giáp ranh biển Lớn, những gì còn sót lại của bán đảo Beleriand đã chìm xuống đáy biển, sau này sẽ trở thành vương quốc hùng mạnh bậc nhất trong suốt Kỷ Đệ Nhị, là lực lượng duy nhất có thể đối đầu cân bằng với phe Bóng tối. Gil – Galad sẽ trở thành vị vua cao quý, được tất cả các tộc Elf tôn trọng, là linh hồn của các cuộc chiến chống lại Sauron – tên tay sai của Morgoth trong giai đoạn này.
Vương quốc Lindon, dưới sự trị vì của Gil- galad đại đế, chào đón tất cả những người Noldor và người Sindar (thần dân cũ của vương quốc Doriath) đến gia nhập. Trong thời kỳ đỉnh cao, lãnh thổ của Lindon trải dài đến tận bờ Tây của Mirkwoods. Tuy nhiên sau hơn 1000 năm, những mâu thuẫn xảy ra, Celebrimbor tự tách ra và lập vương quốc riêng ở Eregion (vùng đất giáp ranh Dãy núi Mù Sương), nhiều người Sindar thì theo Celeborn và Galadriel đến cư ngụ tại rừng Lothlorien
Ở ngoài khơi xa, hòn đảo Numenor trở thành một vương quốc cường thịnh của người Edain (tức là Con người). Hòn đảo với hình ngôi sao 5 cánh trở thành ngôi nhà của người Edain, mà sau này còn gọi là người Numenorian hay người Dunedain. Vị vua trị vì vương quốc này là Elros, một vị Elf lai, con trai của Earendil người anh hùng trên con thuyền bay năm xưa . Dưới sự trì vì của ông, lần đầu tiên trong lịch sử, con người trở thành một giống loài hùng mạnh không kém cạnh gì các vương quốc của tộc Elf. Ở thời đại của Elros, con người có tuổi thọ lên đến vài trăm năm Tiềm lực của Numenor phát triển mạnh mẽ đến nỗi các Valar phải cấm không cho họ giong thuyền về phương Tây vì sợ rằng họ sẽ đến được vùng đất bất tử của các vị thần. Căm giận vì điều đó, người Numenorian đem quân tiến sâu về phía Đông mở mang bờ cõi, chiếm đóng nhiều vùng đất ở Trung Địa mà phần này sẽ được kể nhiều hơn về sau nay.
Sẽ thật là thiếu sót nếu không nhắc đến số phận của những người Lùn – những nghệ nhân tài hoa và cũng là những chiến binh quả cảm trong suốt Kỷ đệ nhất. Những người lùn ở 2 xứ Belegost và Nogrod đều rời bỏ rặng núi Xanh, di dân đến khu mỏ Moria (hay còn gọi là Khazad-dum), gia nhập vào vương quốc của Durin. Đến đây muốn biết về Durin, ta lại phải ngược dòng thời gian về thuở bình minh của Arda, trước khi cả có người Elf, các vị thần đã tạo ra 7 người lùn. Durin chính là một trong số họ, có thể coi ông là thủy tổ của người Lùn cũng được. Sau khi thức tỉnh khỏi giấc ngủ ở Gundabad thuộc dãy núi Mù Sương (Misty Mountains), có vẻ như nhờ yếu tố địa lý mà Durin không bị ảnh hưởng bởi cuộc chiến khốc liệt ở Beleriand trong Kỷ Đệ Nhất. Tại đây, ông tìm thấy khu mỏ Moria khổng lồ và lập nên vương quốc cho riêng mình. Ông được mệnh danh là Durin Bất tử (Durin the Deathless) bởi ông ta sống lâu hơn bất kỳ người Lùn nào từ trước đến nay và người ta còn đồn rằng, những hậu duệ của ông sau này (mà lần lượt được gọi là Durin II, Durin III…) đều là một hóa thân tái sinh của ông mà thôi.
