Mặc dù chỉ là một trận đánh nhỏ với quy mô vài trăm người, nhưng sẽ thật thiếu sót nếu không nhắc đến trận này như một sự kiện thú vị cuối cùng khép lại chương sử hào hùng của kỷ Đệ Tam.
Trận chiến diễn ra sau những sự kiện ở Mordor, Nhẫn Chúa bị phá hủy, chúa tể Sauron đại bại, hòa bình lập lại, 4 anh chàng Hobbit: Frodo, Sam, Merry và Pippin lên đường trở về xứ Shire yêu dấu và bất ngờ nhận ra quê hương đã thay đổi rất nhiều.
Không còn là xứ Shire trù phú, thân thiện, yên vui.. thay vào đó là một bầu không khí ảm đạm, sợ hãi, những ngôi nhà tiêu điều, tối tăm, những rào chắn, những lệnh giới nghiêm, cấm đường… Hóa ra, trong thời gian các chàng Hobbit vắng nhà, Shire đã bị một đám người lạ mặt đến xâm chiếm và thiết giới luật nghiêm ngặt. Chúng gồm khoảng 100 tên du côn, đám người Dunlanding, đám Orc lai.. và đứng đằng sau chỉ huy đám lộn nhộn này, chính là Saruman – lão pháp sư oai hùng một thời của Isengard và tên tay sai Grima Lưỡi Giun. Thật thảm hại cho Saruman – từng là một trong những người đứng đầu của Hội đồng Trắng, pháp sư hùng mạnh và uyên bác nhất Trung Địa, giờ đây lại chỉ huy một đám du côn đi đánh cướp một xứ Shire nhỏ bé của những nông dân Hobbit hiền lành, vô hại.
Saruman, lúc này lấy biệt danh là Sharkey, sử dụng chút khôn ngoan cuối cùng của mình để thao túng Lotho Sackville-Baggins, một người anh em họ của Frodo, đưa anh ta lên làm “Ông Trùm” , chiếm giữ Bag End (nhà của Frodo), bắt giữ thị trưởng và những người chống đối. Anh chàng Lotho tội nghiệp, thực chất chỉ là một “ông trùm” bù nhìn được Saruman dựng lên, trên thực tế, việc cướp bóc lương thực, vơ vét của cải và đặt ra những điều luật kiểm soát toàn xứ đều được thực hiện bởi đám Ruffian – đám tay chân côn đồ của Saruman.
Nhóm của Frodo không đời nào để quê hương bị xâm lược và biến chất như vậy. Đứng trước đám côn đồ to cao hung dữ, họ sẵn sàng rút gươm đánh đuổi chúng. Rõ ràng, đám Ruffian chưa từng được chuẩn bị tâm lý để đối đầu với những Hobbitt biết cưỡi ngựa, vung kiếm với gương mặt nghiêm nghị và dường như trong giọng nói của họ có một âm điệu kì lạ chúng chưa nghe bao giờ. Nó khiến chúng rùng minh sợ hãi. Đương nhiên, chúng ta đang nói đến 4 chàng Hobbit: Frodo, Sam, Merry, Pippin – những thành viên của Đoàn Hộ Nhẫn, từng đối đầu với lũ Orc ở Moria, tham gia những trận đánh khốc liệt nhất thời đại, đụng độ với cả vua phù thủy xứ Angmar, đánh nhau với nhện khổng lồ, một mình đột nhập vào Mordor, bạn hữu của Gondor và các vua Elf cao quý…Sau ngần ấy cuộc phiêu lưu, liệu họ có lí do gì phải sợ hãi mấy tên du côn thôn?
Merry thổi chiếc tù và Rohan (món quà cậu được trao tặng trong ngày trở về). Tiếng tù và kì lạ dường như khiến dân làng thêm dũng khí còn kẻ thù thì run sợ. Hàng trăm Hobbit đã tụ họp thành một đội quân dưới sự chỉ huy của Merry và Pippin. Họ dụ đám Ruffian lọt vào giữa làng Bywater (phía Nam Hobbitton), dùng rào chắn bao vây chúng lại. Một trận đánh đã nổ ra tại đây. Gần 70 tên côn đồ chết trên chiến trường, khoảng một tá bị bắt giữ, tên thủ lĩnh – một gã to cao như Orc đã bị chính Merry hạ gục. Số còn lại chạy thoát khỏi làng. Cũng có 19 người Hobbit hi sinh và khoảng 30 người bị thương trong trận này.
Saruman – tức ông trùm Sharkey, định đâm lén Frodo để trả thù nhưng không thành, lão bị chính tên tay sai Grima dùng dao cắt cổ trong cơn phẫn uất, chấm hết cho số mệnh của pháp sư từng được coi là hùng mạnh nhất lục địa.
Hòa bình được lập lại ở Shire, vậy là kết thúc trận Bywater tháng 11 năm 3019, trận đánh duy nhất ở xứ này kể từ trận Đồng Xanh năm 1147, và sự kiện này cũng được cho là sự kiện cuối cùng khép lại giai đoạn Nhẫn Chiến trong lịch sử Trung Địa
