Chúa Thác Bờ là vị Chúa Bà nức tiếng linh thiêng chốn Hòa Bình, rất hay về ngự đồng ban lộc muôn dân.
Thần tích kể rằng vào năm 1430, vua Lê Lợi đem quân dẹp bè phản loạn tại đèo Cát Hãn ở Mường Lễ, Sơn La. Khi vua quân kéo tới Thác Bờ thì bất ngờ giữa dòng nước xoáy lộ ra một thác nước hiểm trở xô bọt trắng xóa, mỏm đá lởm chởm, không thể tiến quân lên được. Lúc bấy giờ ở Đà Bắc có hai người con gái, một cô người Mường và một cô người Dao ở Vầy Nưa, đã đứng lên vận động trai tráng trong bản lên rừng xẻ ván đóng thuyền, kêu gọi nhân dân góp lương thực cho vua quân, lại chặt nứa, tre kết thành bè mảng, chở quân sĩ vượt Thác Bờ mà đánh giặc.
Năm 1432, Thái Tổ thắng trận trở về, nhà vua cho dựng trại khao quân ngay tại Thác Bờ. Hai bà lại vận động bà con góp cơm lam, thịt muối chua, rượu cần, múa hát điệu thường rang, bọ mẹng, ném còn, múa xòa để cùng vua quân mừng chiến thắng. Sau này thác hóa, hai bà thường hiển linh giúp đỡ người dân vượt thác an toàn, phù hộ cho trăm dân trong vùng mưa thuận gió hòa. Vua phong cho hai bà chung danh hiệu Chúa Thác Bờ, cho lập đền để dân chúng muôn đời thờ phụng.
Chúa Thác Bờ về ngự đồng thường mặc áo trắng, quầy đen, đai xanh, bên hông có xà tích bạc. Chúa về khai cuông rồi một tay cầm chèo, một tay cầm mồi, bẻ lái dạo chơi trên sông Đà. Cung văn có đoạn:
“…Thường vượt suối băng đèo hái thuốc
Luyện một bầu tiên dược hồi sinh
Nức danh Chầu Thác Hòa Bình
Vì đời đem lại tuổi xanh cho đời…”
Cre: Fanpage Epic
