Lê Thị Yến là tên thật của ai trong lịch sử?
Theo một số nghiên cứu lịch sử, Lê Thị Yến là tên thật của Nguyên Phi Ỷ Lan. Tuy nhiên các sách chính sử như Đại Việt sử lược và Đại Việt sử ký toàn thư đều không ghi chép rõ ràng, chỉ biết bà họ Lê, người hương Thổ Lỗi, sau là Siêu Loại, còn Ỷ Lan là tên do Lý Thánh Tông ban cho sau khi vào cung. Ngoài Lê Thị Yến, dân gian cũng cho rằng bà có 1 tên khác là Lê Thị Khiết.
Còn theo truyện thơ nói về Ỷ Lan có tên là “Lý triều đệ tam Hoàng thái hậu cổ lục thần tích quốc ngữ diễn ca văn” của Trương Thị Trong thời Chúa Trịnh, thì bà có tên là Lê Khiết Nương (黎潔娘). Tuy nhiên, cứ theo việc mẹ bà được gọi là Tĩnh Nương (靜娘), ở một thời kỳ xưa từng rất phổ biến dùng từ đệm nương sau tên thật của người phụ nữ, thì có lẽ tên thực của bà (theo truyện thơ) là Khiết. Một học giả người Tống là Thẩm Hoạt trong sách “Mộng khê bút đàm” (quyển thứ 2) ghi tên bà là Lê Thị Yến Loan, nhưng học giả Hoàng Xuân Hãn cho biết đó chỉ là cách phiên âm từ tên Ỷ Lan mà thôi.
Đôi nét về Nguyên Phi Ỷ Lan Lê Thị Yến
Ỷ Lan (chữ Hán: 倚蘭, 7 tháng 4, 1044 – 24 tháng 8, 1117) hay còn gọi là Linh Nhân Hoàng thái hậu (靈仁皇太后), là phi tần của Hoàng đế Lý Thánh Tông, mẹ ruột của hoàng đế Lý Nhân Tông trong lịch sử Việt Nam.
Bà đã hai lần đăng đàn nhiếp chính, khiến đất nước dưới triều triều Lý được hưng thịnh, những đóng góp cho hoàng triều nhà Lý nhất là về Phật giáo và tài năng trị nước của bà đều được sử gia khen ngợi và tán dương. Tuy vậy, để có thể có quyền hành nhiếp chính đất nước, bà đã mưu kế dựa vào Lý Thường Kiệt, phế truất và sát hại Thái hậu nhiếp chính tiền nhiệm là Thượng Dương Hoàng thái hậu. Việc làm này đã gây nên nhiều tranh cãi xung quanh bà.
Chính sử có viết:
Khi vua mất, Thái tử còn nhỏ, bà đã buông rèm nhiếp chính,
chăm lo mở mang dân trí, khuyến nông, phát triển đạo Phật, khuyến khích thi cử
học hành, được phong làm Linh Nhân Hoàng Thái hậu. Bà có câu nói nổi tiếng
khi bàn về kế trị nước: “Muốn nước giàu dân mạnh, điều quan trọng là phải biết
nghe lời can gián của đấng trung thần. Lời nói ngay nghe chướng tai nhưng có
lợi cho việc làm. Thuốc đắng khó uống nhưng chữa được bệnh… Phải xem
quyền hành là một thứ đáng sợ. Quyền lực và danh vọng thường làm thay đổi
con người. Tự mình tu đức để giáo hóa dân thì sâu hơn mệnh lệnh. Dân bắt
chước người trên thì nhanh hơn pháp luật. Muốn nước mạnh, Hoàng đế phải
nhân từ với muôn dân. Phàm xoay cái thế thiên hạ ở nhân chứ không phải ở
bạo. Hội đủ những điều ấy, nước Đại Việt sẽ vô địch”.
Trên đây là toàn bộ câu trả lời cho câu hỏi Lê Thị Yến là ai, Lê Thị Yến là tên thật của nhân vật lịch sử nào, nếu có thắc mắc hay góp ý hãy để lại comment ở dưới bạn nhé.
