Có một truyền thuyết dân gian Đức rất nổi tiếng kể về Faust, một học giả, nhà giả kim bán linh hồn cho quỷ dữ để có được khoái lạc và tri thức vô biên. Truyền thuyết về Faust được dựa trên một nhân vật lịch sử có thật – Johann Georg Faust (khoảng 1480 – 1540).
Johann Georg Faust là một nhà khoa học, nhà giả kim, nhà chiêm tinh, nhà ảo thuật, nói chung là một kẻ rất đa zi năng, thường xuyên dùng những tài lẻ để biểu diễn thu lời. Tiếng tăm và những lời đồn thổi về xuất xứ mù mịt của Faust vang vọng khắp dân chúng Đức thời đó, dù cho xoay quanh ông còn rất nhiều ý kiến tranh cãi. Có kẻ tôn vinh, có kẻ thì cho rằng Faust là một gã bịp bợm lừa đảo, bất tín vào Chúa, đồng dâm với các học trò. Danh tiếng và cả tai tiếng lan truyền khắp nơi, thậm chí ông còn bị tống cổ và trục xuất khỏi thành Ingolstadt và Nurnberg. Faust được cho là tử nạn vào năm 1540 trong một vụ nổ hóa chất khi thí nghiệm tại phòng riêng. Trong những năm sau khi Faust chết, người ta đã thêu dệt đủ thứ chuyện kỳ quái về Faust. Người thì kể rằng hắn là một kẻ bán linh hồn cho quỷ dữ, người còn nói xác của Faust khi chết ban đầu mặt ngửa lên trời nhưng về sau cứ tự động quay người úp mặt xuống đất đen. Faust trở thành một dạng “urban legend” đối với người Đức đương thời, đến nỗi hàng chục năm sau vẫn có người cho rằng đã nhìn thấy bóng hình của Faust.
Truyền thuyết về Faust sau đó được cốt truyện hóa dần dần và được đưa vào những tác phẩm văn học và kịch nghệ, trong đó nổi tiếng nhất chắc chắn là vở kịch Faust của đại thi hào Goethe. Lúc này truyền thuyết về Faust đã được kể như sau:
Faust là một học giả tuyệt vọng với công việc nhàm chán, và gã quỷ dữ Mephistopheles xuất hiện, hứa hẹn sẽ dùng ma thuật giúp Faust hưởng khoái lạc và có được tri thức vô biên, đổi lại khi mà Faust đã bão hòa sự hưởng thụ đến nỗi muốn sống trong khoảnh khắc hoàn hảo đó mãi mãi, thì sẽ là lúc Mephistopheles đến và lấy đi linh hồn của ông ta. Vậy là Faust đồng ý thỏa thuận ký kết bằng máu, và Mephisto đã giúp Faust nhiều việc ông ta yêu cầu, trong đó có tán tỉnh cô gái Gretchen xinh đẹp. Để riêng tư gặp gỡ được Gretchen, Faust còn dụ dỗ cô cho mẹ uống thuốc ngủ, ai ngờ mẹ Gretchen qua đời vì thuốc đúng vào đêm ân ái đầu tiên của họ. Gretchen mang thai, anh trai của Gretchen muốn báo thù nhưng bị giết dưới bàn tay của Mephisto và Faust. Kinh sợ, Gretchen dìm chết đứa con của cô và Faust ngay khi mới sinh và bị kết tội giết người. Faust muốn cứu Gretchen khỏi nhà tù, nhưng Gretchen từ chối, quyết định chấp nhận tội lỗi của mình và cô đã được Chúa cứu rỗi.
Sau đó Faust còn đi chu du khắp thế giới với Mephisto trợ lực ở bên. Nhưng càng về già, Faust càng hối lỗi và khiến Mephisto thất bại trong việc lấy đi linh hồn của ông ta. Trong phiên bản của Goethe, sự hối cải của Faust đã đưa ông lên thiên đàng, nhưng trong một số phiên bản khác, Faust sa ngã không có đường lui, không thể tha thứ và đã bị ác quỷ lôi về địa ngục.
