CẢNH BÁO SPOILER (VUI LÒNG KHÔNG ĐỌC TIẾP NẾU BẠN CHƯA XEM PHIM)
Du hành thời gian không phải là một điều mới mẻ trong Vũ trụ điện ảnh Marvel. Thực tế thì Doctor Strange đã từng dùng Hòn đá Thời gian để đánh bại Dormammu của Dark Dimension bằng cách bẫy hắn vào vòng thời gian, hay AntMan and The Wasp cũng cho biết Lượng tử Giới có “vòng xoáy thời gian”. Avengers: Endgame xoay quanh giả thuyết du hành thời gian này.
Sau khi Thanos phá hủy toàn bộ các Hòn đá Vô cực rồi bị Thor giết chết, các Avengers không biết làm cách nào để lật ngược cú búng tay của Thanos từ 5 năm trước. Scott Lang nhận ra thời gian 5 năm ở đây chỉ bằng 5 giờ trong Lượng tử Giới. Như vậy vì thời gian chuyển động khác nhau nên có khả năng rời đi và vào các điểm khác nhau trên dòng thời gian và kế hoạch được triển khai.
Du hành thời gian không phải dễ dàng và không có một quy luật nào về du hành thời gian cả, nghĩa là mỗi phim sẽ tự nghĩ ra một cách của riêng họ. Chỉ có một số ít phim là dựa theo nhau, ví dụ như The Terminator, Looper, Primer. Người ta cũng có thể làm làm kiểu giải trí (ví dụ như Back to the Future) nhưng vẫn khiến người xem phải vắt óc suy nghĩ.
Đúng như dự đoán, Avengers: Endgame dùng nhiều ý tưởng du hành thời gian khác nhau rồi hợp chúng dùng cho các mục đích khác nhau. Tất cả nhằm phục vụ cho cuộc chiến chống lại Thanos. Dưới đây sẽ là bài giải thích những thắc mắc về thuyết du hành thời gian của Avengers: Endgame.
- Thời gian tuyến tính (với vòng xoáy thời gian): bất kể chuyện gì xảy ra, mọi thứ vẫn sẽ đến. Đi tới quá khứ không thể thay đổi quá khứ bởi vì việc đó đã diễn ra rồi, bạn chỉ có thể khiến nó xảy ra thôi. Ví dụ: Twelve Monkeys, The Terminator
- Nghịch lý ông nội (grandfather paradox): nếu bạn quay ngược thời gian và giết ông nội mình thì bạn không thể tồn tại để quay về và giết ông trong quá khứ. Ví dụ Dinnie Darko. Nhiều phim khác (như Looper) lại phá vớ nguyên tắc này.
- Hiệu ứng cánh bướm: bất cứ thay đổi nào trong quá khứ cũng ảnh hướng to lớn đến tương lai. Ví dụ: The Butterfly Effect
- Dòng chảy thời gian: hỗn hợp của các loại trên, những thay nổi nào có ảnh hưởng được quyết định dựa vào logic trong truyện. Ví dụ: Back to the Future, Terminator 2: Judgement Day
Nguyên lý du hành thời gian trong Avengers: Endgame
Sự biện minh về du hành thời gian là điều được nhắc lại nhiều lần trong Avengers: Endgame, các nhân vật cũng liên tục đặt nghi vẫn về tính khả thi của nó. Tất nhiên những giải thích mang tính khoa học của Tony Stark : Chỗ nguy hiểm của nó bắt nguồn từ lý thuyết động lực học lượng tử, Scott biến thành một đứa trẻ và ông già do nghịch lý EPR và Deutsch proposition, các thiết bị đeo tay nguồn gốc từ trị số của trường hạt chiếm tỷ lệ phân hủy phổ cấu hình dải Mobius của anh ấy – với lý thuyết thực nhưng không có ứng dụng thực sự. Đúng vậy, du hành thời gian dải Mobius là một ý tưởng có sẵn (đó là cốt lõi của nghịch lý ông nội), nhưng đó không phải là cách bộ phim thể hiện du hành thời gian.
Có hai cảnh trong Avengers: Endgame giải thích về du hành thời gian. Một là khi Rhondey đặt câu hỏi tại sao không trở về thời điểm lúc Thanos được sinh ra và giết hắn? (vận dụng lí thuyết du hành thời gian “kill Hitler”, thì Bruce bỏ qua hết các ví dụ du hành phổ biến ( đặc biệt là Back to the Future, trừ Star Trek, Terminator, Time Cop, Time After Time, Quantum Leap, Somewhere In Time, Hot Tub Time Machine và Bill and Ted’s Excellent Adventure – tất cả đều được đề cập đến). Hulk giải thích : “Khi cậu quay về quá khứ, hiện tại của cậu trở thành quá khứ của cậu, và quá khứ mà cậu trở về lại đang là tương lai của cậu”. Tóm lại là bạn không thể thay đổi quá khứ vì bạn đã sống trong tương lai; dù bạn làm gì, kết quả cuối cùng vẫn như nhau. Bất kể bạn đã cố giết đứa trẻ Thanos, thì tương lai của bạn vẫn không thay đổi.
Sau đó, khi Bruce cố gắng dành lấy Hòn đá Thời gian từ Ancient One, cô ta nói với anh và phân tích ý tưởng của anh: “ Các viên đá vô cực tạo ra những thứ bạn trải qua theo dòng chảy thời gian. Phá hủy một trong số chúng thì dòng chảy đó sẽ bị cắt.” Điều này chỉ ra rằng hậu tương lai Decimation nơi mà các Avengers đến từ đó sẽ vẫn ở đó khi họ quay lại, những hành động trong quá khứ của họ có thể ảnh hưởng đến dòng thời gian khi những dòng thời gian mới được tạo ra (xảy ra do thiếu các Hòn đá). Không có một bất kì thay đổi nào có thể thực hiện được điều này, nó chỉ xảy ra khi một Hòn đá Vô cực bị phá hủy khỏi dòng thời gian, điều mà Bruce nghĩ có thể thay đổi được nếu họ “đưa từng người một về dòng thời gian của từng người hiện tại, việc này sẽ diễn ra theo thời gian, trong thức tế, nó không thay đổi”.
Tóm lại, các Avengers không thể thay đổi dòng thời gian của họ vì nó đã xảy ra rồi, vì thế đi tới quá khứ cũng không ảnh hưởng đến hiện thực của họ. Tuy nhiên, tiêu hủy viên đá Vô cực từ thời điểm sớm hơn thì có, nó sẽ tạo ra dòng thời gian đen tối hơn. Để thay đổi, các Hòn đá Vô cực cần phải được trở về đúng nơi ban đầu trong dòng thời gian sau khi sử dụng.
Lúc này, các nhân vật trong Avengers: Endgame vẫn chưa hiểu hết tình huống – Bruce được khai sáng nhờ Ancient One và chính cô sau đó cũng được sửa sai nhờ kế hoạch của Doctor Strange bao gồm từ bỏ viên đá Thời gian. Sự mơ hồ đi kèm với những gì là một thay đổi đủ lớn để thay đổi dòng thời gian: lấy Viên đá Vô sẽ cực tạo ra một nhánh, nhưng trả lại nó về cơ bản sẽ không quay về như cũ được; Nhưng điều đó có nghĩa gì với những tương tác mà Avengers tương lai có với bản thân trong quá khứ của họ, hay sự tiêu khiển với Thanos?
Kế hoạch du hành thời gian của các Avengers là gì (và sai lầm như thế nào) 
Các Avengers dự định quay về quá khứ để lấy các viên đá Vô cực, gắn với Infinity Gauntlet mới. Họ chia thành 4 nhóm: nhóm Iron Man, Captain America, Ant-man và Hulk quay lại Trận chiến ở New York 2012 để lấy Tesseract, quyền trượng của Loki và hòn đá Trí tuệ (Mind Stone); Thor và Rocket đến Asgard ngay trước cuộc chiến với Dark Elf để đưa Aether khỏi Jane Foster; War Machine và Nebula đến lấy Hòn đá Trí tuệ từ Morag ngay trước Guardians of the Galaxy; Hawkeye và Widow lấy lại viên đá Linh hồn từ Vormir.
Đáng tiếc là kế hoạch thất bại trên nhiều mặt. Clint lấy được viên đá Linh hồn nhưg lại để Natasha chết (việc này không phá vỡ dòng thời gian). Thor nói chuyện với Frigga một chút trước khi bà chết và một bài phát biểu về việc trở thành anh hùng, trước khi lấy búa Mjonir. War Machine lấy được viên đá sức mạnh, nhưng Nebula lại không trở về hiện tại vì Thanos 2014. Captain America lấy được quyền trượng sau trận đánh với chính mình trong quá khứ và Hulk lấy được hòn đá Thời gian nhưng Tony và Scott không thể bảo vệ được Tesseract, để Loki lấy được và trốn thoát cùng nó. Họ quay trở về năm 1970 để lấy phiên bản cũ của Viên đá Không gian từ Camp Lehigh ở New Jersey cùng các chai chứa Hạt Pym nhằm trở về thực tại.
Hầu hết các Viên đá Vô cực (và búa Mjolnir) tạo ra vòng lặp thời gian đơn giản
Lý do chính khi lấy Viên đá Vô cực là nhằm tạo ra nhiều mốc thời gian được đề cập ở phần cuối phim khi Steve Rogers đưa chúng cùng với búa Mjolnir về mốc thời gian ban đầu. Giả sử Cap thực hiện một cách chính xác thì những hành động xung quanh Viên đá Hiện thực trong Thor: The Dark World, viên đá Không gian năm 1970, viên đá Trí tuệ ở The Avengers, Viên đá Thời gian năm 2012 và Viên đá Linh Hồn năm 2014 đều trở lại bình thường: anh xóa dòng thời gian tạo bởi sự biến mất của chúng. Nghi vấn làm cách nào Steve đem trả Viên đá Linh hồn một cách chính xác, hay phản ứng của anh khi Red Skull trở thành vệ binh của nó thì phải để trí tượng tượng của khán giả tự trả lời.
Nhưng cũng phải để ý rằng có những việc luôn luôn xảy ra. Đó là Rocket luôn luôn đánh cắp Aether khỏi tay Jane, Howard Stark luôn luôn tình cờ gặp Tony vào ngày sinh của con trai mình, Lão Cố nhân luôn luôn nói với Banner 4 năm trước khi bà chết. Đó là thời gian tuyến tính và tất cả những việc này vẫn tiếp diễn xuyên suốt trong MCU. Mọi thứ khá chặt chẽ, không có tương tác nào hậu tương lai được nhắc đến mâu thuẫn trực tiếp với dòng thời gian.
Loki đã tạo ra một dòng thời gian mới? 
Sự chênh lệch đầu tiên về dòng thời gian Marvel trong Avengers: Endgame liên quan đến Hòn đá Không gian năm 2012. Tony Và Scott dự định sẽ khiến Tony 2012 thất bại trong phản ứng hồ quang thì anh lại gặp Secretary Tony (điều này có lẽ luôn xảy ra), cho phép chúng phá hủy Tesseract khỏi phương trình. Một Hulk giận dữ 2012 luôn làm phức tạp mọi vẫn đề và viên đá Không gian nằm trong tay Loki và trốn khỏi New York.
Theo các quy tắc của Ancient One ( thực sự thì bộ phim tập trung vào Loki), sự phá vỡ rõ ràng và có chủ đích này trong dòng thời gian Marvel không được giải quyết khi Avengers: Endgame đi đến kết thúc. Trong thực tại này, Loki trốn thoát khỏi Chiến trường New York cùng với Tesseract.
Hiệu ứng của việc này rất nghiêm trọng: vào thời điểm này, Loki vẫn đang làm việc cho Thanos vì thế có thể Thanos đưa cho hắn viên đá Không gian sớm hơn vài năm; từ góc độ phim, hắn ta lại không có mặt trong các sự kiện Thor: The Dark World hay Ragnarok, nghĩa là Odin chưa từng bị thay thế và có thể Asgard cũng không bị hủy diệt hay Thor cũng không mất búa Mjolnir; các Avengers cũng không hoàn thành nhiệm vụ đầu tiên của mình, họ sẽ bên nhau lâu hơn và tác động đến các bộ phim solo và vượt cả Captain America: Civil War. Những điều này đều đã được tính toán, chắc chắn. Có nghĩa là mọi thứ xảy ra sau đó trong khoang thời gian này không phải là một phần của vũ trụ MCU: Steve Rogers không còn phải đánh nhau với chính mình của tương lai vì anh không còn truy tìm Loki.
Thực tế, đây là những gì diễn ra với cái chết của Loki ngay mở đầu Avengers: Infinity War. Thanos khẳng định “ không có hồi sinh vào lúc này” và hắn đã đúng. Loki chết trong MCU tương lai, tuy nhiên một phiên bản của hắn vẫn còn sống và những cuộc phiêu lưu mới xảy ra trong một dòng thời gian khác. Đây sẽ là chủ để được khám phá trong show Tom Hiddleston- Loki của Disney+
Thanos phá vỡ logic du hành thời gian của Avengers: Endgame
Hòn đá Vô cực mà chúng ta vẫn chưa thể tính toán được đó là Hòn đá Sức mạnh. Kì lạ là Nebula và War Machine đã trực tiếp cản trở sự mở rộng của Guanrdians of the Galaxy, mặc dù có thể giải thích việc Stard-Lord bị hạ đo ván luôn xảy đến.
Ảnh hưởng của Nebula trong quá khứ phá vỡ mọi thứ. Do hệ thông ý thứ của cô nên Nebula quá khứ và tương lai đều được kết nối, đe dọa một kỉ nguyên Guardians of the Galaxy Thanos tới nhiệm vụ của các Avengers: hắn nhanh chóng học được cách hủy nó qua dòng thời gian. Khi chặn Nebula tương lai, Thanos du hành thời gian từ Sanctuary II đến thế giới post-snap. Kế hoạch hiện tại của hắn là lấy lại các Viên đá Vô cực, xỏa sổ sự sống và dựng lên một thế giới mới và hắn sẽ là chúa tể. Dù vậy, cuối cùng thì Thanos 2014 và toàn bộ binh lực của hắn đều bị Iron Man tiêu diệt.
Các vẫn đề thời gian vẫn rất lớn. Trong Guardians of the Galaxy, Thanos ngồi trên ngai vàng để lũ minions thực hiện nhiệm vụ cho hắn và cầm trong tay Viên đá Vô cực. Avengers: Endgame cho hắn biết mọi thứ về tương lai, đưa hắn đến những năm 2020 và giết hắn. Không còn Thanos hay mối đe dọa nào nữa, toàn bộ MCU sau Guardians of the Galaxy khác biệt hẳn, thậm chí không còn Infinity War ( ít ra không đối đầu với tên Mad Titan – ta đều biết Collector cũng thèm muốn những Hòn đá Vô cực)
Có thể đây đều là hậu quả do Tesseract của Loki – đã xảy ra trong hiện tại của một số Avengers tương lai, nhưng quá ít đề chứng minh. Ngược lại, có vẻ việc Steve trả lại Hòn đá Sức mạnh đã khởi động lại toàn bộ dòng thời gian để Thanos này sống trong một dòng thời gian riêng biệt. Nhưng lí giải logic nhất khi dùng nguyên tắc của phim đó là điều gì mà Avengers đã thay đổi năm 2014 đã thay thế quá khứ. Điều này sẽ không liên quan đến Hòn đá Vô cực, làm cho những lời khuyên của Ancient One thành sai lầm, nghĩa là những thay đổi nhỏ mà Avengers đang làm trong quá khứ đều có tác động, hiệu ứng cánh bướm, dẫn đến vô số những dòng thời gian thay thế.
Tuy nhiên, bất kỳ giả định nào cũng vượt xa những gì được đặt ra rõ ràng bởi Avengers: Endgame đưa ra những giả định lớn và cố gắng hợp nhất nhiều hình thức du hành thời gian (thời gian tuyến tính, hiệu ứng cánh bướm, các chiều không gian thay thế) thành một. Điều quan trọng là Thanos đã bị đánh bại vào cuối phút cuối.
Nebula giết chính mình của quá khứ như thế nào? 
Mối quan tâm nhất của Thanos là Nebula. Ý niệm về cả hai phiên bản được kết nối khá logic; giống như đưa một chiếc điện thoại về quá khứ- vậy cái nào nhận các cuộc gọi và tin nhắn? Nhưng khi mọi thứ hoàn thành, ta lại thấy bối rối.
Trong suốt trận chiến cuối cùng của Avengers: Endgame, Nebula tương lai thuyết phục Gamora quá khứ sát cánh cùng cô ( một sự đảo ngược giữa họ trong Guardians of the Galaxy Vol.2), đưa đến trận đấu mà Nebula tương lai giết chết phiên bản quá khứ của cô. Logic du hành thời gian thông thường sẽ biến nó thành nghịch lý ông nội – tức là Nebula không thể tồn tại để tự sát – nhưng cũng không biến mất dần. Đây là những bằng chứng cho thấy bất kì chuyện gì xả ra sau khi Thanos đến tương lai đều là từ dòng thời gian hiện tại, dù có giải thích hơn nữa hay thừa nhận về những việc xảy ra từ Gamora hay Hawkeye đều sẽ không xảy ra.
Captain America trở về quá khứ (và đã luôn ở đó?) 
Kết thúc của Avengers: Endgame tiết lộ chuyến du hành thời gian lớn lao cuối cùng. Khi Steve Rogers trở về quá khứ để thay đổi toàn bộ Viên đá Vô cực và như phim đã nói là để sửa chữa mọi vấn đề có thể xảy đến, rồi thay vì trở lại hiện tại, anh dùng Hạt Pym để về năm 1940 với Peggy. Anh hẹn hò, khiêu vũ, lấy lại cuộc sống đã đánh mất vì nhiệm vụ. Điều này đã được xác nhận bởi sự xuất hiện của Steve già hơn sau khi anh rời đi và nói rằng anh đã đang hạnh phục với cuộc sống mình chọn và trao khiên lại cho Falcon.
Điều đáng chú ý là các bộ phim của Marvel tránh nói về tiểu sử post- Angent Carter của Peggy, dù họ đã từng tiết lộ về số phận cuối cùng của Steve. Điều duy nhất họ nói về chồng cô là trong Captain America: The Winter Soldier, trong một video được lưu trữ tại triển lãm Captain America Snmithsonian, cô giải thích rằng anh là người mà Steve đã cứu trong Thế chiến II; Đặc vụ Carter đã bị tiêu diệt trước khi chương trình tiết lộ danh tính của anh như đã hứa; những bức ảnh trên đầu giường cô cũng chỉ cho thấy hình ảnh các con của cô. Rõ ràng sự mơ hồ này nhằm che giấu người đó thực sự là Steve Rogers.
Steve và Peggy sẽ phải che dấu sự trở lại của anh với thế giới bên ngoài, có thể anh phải sống với một biệt danh. Như một điệp viên, điều này cũng có lợi về pháp lý, và nếu trọng tâm là sống cùng nhau thì đây cũng là một hy sinh đáng giá. Điều này cũng giải thích cho sự thật phũ phàng rằng Peggy có một bức ảnh của Syeve trẻ trên bản của cô; Cô che chở cho anh. Điều này cũng sẽ không khiến cho chuyện tình Sharon Carter trở nên kinh khủng vì Steve cũng không phải anh em họ hàng ruột thịt của cô.
Tất nhiên, điều đó sẽ trực tiếp mâu thuẫn với những gì đã xảy ra với thời đại Guardians of the Galaxy Thanos; Theo logic đó, sự trở lại của Steve sẽ bắt đầu một chuỗi các sự kiện mới, chắc chắn sẽ hướng đến một tương lai hoàn toàn khác, có thể là Avengers. Giải pháp ở đây là Steve già sẽ quay lại ngay sau khi sự biến mất của anh không chỉ đơn giản là tiết lộ bản thân mà đã đi qua một thực tế khác bằng cách sử dụng các hạt Pym để tạm biệt.
Dòng thời gian của MCU 
Từ những gì đã bàn luận, có thể thấy dòng thời gian của Avengers: Endgame khá phức tạp. Nhưng fan Marvel đều biết dòng thời gian MCU không hoàn hảo. Từ Giai đoạn 1 đã được thay đổi với kế hoạch ban đầu của Avengers, luôn có một lỗ hổng cốt truyện đáng chú ý khiến cho thứ tự các sự kiện bị sai lệch: lời khẳng định “8 năm sau” của Spider-Man: Homecoming chính là nổi bật nhất.
Avengers: Endgame không thực sự để ý đến việc giải quyết những mâu thuẫn này. Còn Avengers: Infinity War đã sửa lỗi của Homecoming và các bộ phim đều được thiết lập lại thời gian trong những năm phát hành. Tuy nhiên, việc kết thúc đặt ra một thắc mắc. Avengers: Endgame bắt đầu vào năm 2018, rồi nhảy sang năm năm sau là 2023. Đây là mốc thời gian cơ bản của Avengers, nơi trận chiến cuối cùng diễn ra, khi các nạn nhân trở lại. Có nghĩa là từ góc độ bên ngoài, một nửa dân số đã biến mất trong 5 năm, rồi mọi thứ trở lại bình thường… Một nửa dân số sẽ khóc than và già đi 5 tuổi trong khi một nửa khác bị ném sang một thế giới mới. Thật bất hạnh với các gia đình, bạn bè, công việc và trường học.
Thực vậy, khi Peter Parker trở về Midtown High và đoàn tụ với Ned là một cảnh vô cùng hạnh phúc, nhưng rõ ràng đã bỏ qua việc một nửa lớp anh đã đến tuổi đại học. Điều này đặt ra một số ý nghĩa chính cho Spider-Man: Far From Home – nó chắc chắn phải là một phần tiền truyện được thiết lập trước Avengers: Endgame. Đáng chú ý hơn nữa là MCU phát hành năm 2020 – Black Widow và The Eternals – đều là phần tiền truyện của phần còn lại của MCU, có nghĩa là các hiệu ứng của Infinity War không cần phải được khám phá trực tiếp.
Tương lai của du hành thời gian trong MCU sau Avengers: Endgame 
Cùng với sự trở lại của Hank Pym, một lượng hạt Pym vô hạn sẽ giúp các Avengers có thể du hành thời gian đến Giới lượng tử bao nhiêu cũng được. Nhưng đó có phải là điều mong đợi trong tương lai của MCU hay không? Với cốt truyện khá đặc trưng với Avengers: Endgame và cơ hội xem lại những bộ phim trước đó trong Captain America và Iron Man nên không có khả năng quay lại ngay trong các phim Avengers trong tương lai.
Tuy nhiên, vẫn sẽ có một số ảnh hưởng tiềm tàng của thời gian can thiệp. Tất nhiên, cấp bách nhất là Loki. Sê-ri Disney + của anh ấy sẽ ít nhất giải quyết vấn đề dòng thời gian bị rạn nứt mà anh ấy tạo ra khi đánh cắp Tesseract, mặc dù nó đã được giải quyết (hoặc làm thế nào) là chưa chắc chắn. Cũng có ý kiến cho rằng Star-Lord vẫn hy vọng tìm thấy Gamora, gợi ý về vòng cung của anh ta trong Guardians of the Galaxy Vol. 3; Vẫn chưa rõ năm 2014 Gamora đã đi đâu, có nghĩa là cô vẫn có thể sống sót sau vòng lặp thời gian khó hiểu đó.
